Erasmus heeft nooit met een vrouw samengeleefd. Hij schrijft ergens dat hij geen tijd heeft voor een vrouw, omdat hij al zijn tijd aan studie wil besteden. In zijn boeken doet hij allerlei uitspraken over vrouwen, over hun rol in de samenleving en in het huwelijk. Volgens Erasmus moeten vrouwen net als mannen onderwijs krijgen. Dit standpunt is bijzonder, omdat in zijn tijd alleen jongens les krijgen. Ook neemt Erasmus het op voor getrouwde vrouwen die slecht worden behandeld. Hij is tegen gedwongen huwelijken en hij vindt dat scheiden bij een slecht huwelijk moet mogen. Het absolute verbod op echtscheiding vindt hij onrechtvaardig.

Aan de andere kant is Erasmus een kind van zijn tijd: volgens hem hebben vrouwen een hoop slechte eigenschappen. Vrouwen laten zich leiden door emotie, vindt hij, en daarom zijn ze verwaand, ijdel, jaloers, gulzig, brutaal en praatziek. De ideale vrouw is voor Erasmus de vrouw die leeft volgens christelijke waarden: vroomheid, bescheidenheid, soberheid, kuisheid.

Erasmus juichte het toe als vrouwen zich intellectueel ontwikkelden. Zij konden veel beter trouwen dan zich opsluiten in een klooster. Als het huwelijk slecht was, konden zij er nog iets van maken door zich soepel en vergevingsgezind op te stellen. Een vroege feminist was Erasmus niet, maar hij dacht minder traditioneel over de rol van vrouwen dan zijn medekatholieken.

Afgebeeld op deze pagina is Cecilia Gallerani geschilderd door Leonardo da Vinci rond 1489. Zij nam deel aan intellectuele conversaties aan het hof van Ludovico Sforza, hertog van Milaan, van wie zij de maitresse was. Het schilderij is nu eigendom van het Czartoryski Museum in Krakow.